Ата- аналарға кеңес
Сөздік қорыңыз аз болса да, балаларыңызбен қазақша сөйлесіңіз. Бала сізді айыптамайды және тіліңіз келмесе де сізге күлмейді. Ал сіз үшін бұл тәжірибе. Күн сайын сөздік қорыңызды арттырыңыз. Сөйлеуіңіз қаншалықты бай болса, балаңыз да соғұрлым тез сөйлейді. Сандарды, түстерді, әртүрлі сын есімдерді, адам дене мүшелерінің атауларын, ойыншықтарды, киімдерді, жануарларды оқу немесе…
Сау аяқ
Балалар аяқ киімі Аяқ киім аяқтың пішіні мен өлшеміне сәйкес келуі керек. Табан икемді болуы керек. Икемділіктің жеткіліксіздігі буындардағы қозғалысты шектейді және төменгі аяқ пен аяқтың бұлшықеттеріне жоғары талаптар қояды. Бұл жағдайда жүру бұзылады. Табан биік болмауы керек, өйткені мұндай аяқ киіммен жүргенде саусақтардың тірек бетімен ұстауы және аяқтың итеру…
ЖАТТЫҒУ ҚЫЗЫҚ
Балаға ата-ананың жеке үлгісі кез келген аргументтерге қарағанда сенімдірек және балаға дене тәрбиесіне деген сүйіспеншілікті оятудың ең жақсы жолы – онымен бірге жасау! Жайлы атмосферада кез келген жаттығу рахат. Сондықтан көбірек күліп, қалжыңдаңыз. Жақсы музыка көңіл-күйді орнатады және қозғалыс ырғағын белгілейді. Нәрестенің әрбір қимылын ләззатпен және қажетсіз күйзеліссіз орындауы маңызды.…
ата-аналар үшін кеңес
«ҚАЗАҚ ТІЛІН БІРГЕ ҮЙРЕНЕМІЗ» ата-аналар үшін кеңес Қазақ тілін үйрену, оны түсінуге қол жеткізу үшін, бала тәуелсіздікке алғашқы қадам жасаған кезде, балабақшаға келген кезде, оны оқуды жолдың басында бастау керек. Балабақшадан бастап туған өлкеге, қазақ тілінің мәдениетіне деген сүйіспеншілікті тәрбиелеу қажет, оқу қызметі кезінде билингвалды компонентті қолдана отырып, мектепалды жастағы баланың қазақ тілін үйренуіне берік негіз қалауға болады. Қазақтың ерекше дыбыстарының дұрыс айтылуы 3-6 жас аралығында орындалуы керек. Балаға сөздерді қалай үйрету керек? Карталар — қарапайым және тиімді. Түрлі-түсті бірдей парақшалар блогын сатып алыңыз (немесе пайдаланылмаған дәптерлерден карталарды кесіңіз). Бір жағынан сурет, екінші жағынан аударма. Карточканы баламен бірге жасаңыз. Карточкаларды арнайы конверттерде сақтауға болады, конверттерге тақырыптар бойынша қол қою жақсы. Мысалы, «Түс», «Жануарлар», « Сандар», және т.б. бұл конверттерді өзіңізбен бірге алып жүріңіз. Саяжайға, көлікке, үйге, бос уақытыңыз болған кезде әрқашан балаңызбен карточкалармен ойнаңыз Сіз бір жыл ішінде қандай сөздік қорын алғаның елестете алмайсыз! Сөздерді үйренудің тағы бір тәсілі-баланың бөлмесіндегі заттарға жазып қою, яғни. қалдық қалдырмайтын және ұзақ уақытқа созылатын жапсырмаларды жабыстырыңыз. Баланы сөздерді дұрыс айтуға қалай үйрету керек? Ең алдымен, дұрыс айтылымды орнату баланың есту қабілетін дамытуға, өз тілі мен ана тілінің дыбыстарын ажырата білуге, осы дыбыстарды дұрыс айта білуге арналған көптеген жаттығуларды қажет ететін ұзақ процесс екенін атап өткен жөн. Егер сіз қазақ тілін өзіңіз білмесеңіз, онда балаға қазақша айтылымды меңгеруге көмектесудің ең жақсы тәсілі-бұл онымен бірге тыңдау және ана тілінде оқыған әндер мен рифмдері бар оқу дискілерінің артындағы сөздерді қайталауға тырысу Егер сіз қазақ тілін білетін болсаңыз, онда баламен де солай істеу керек-аудионы тыңдап, қайталауға тырысу керек. Сондай-ақ, тілді жақсы білетін ата-аналар балалармен көңілді айтылым ойынын ойнай алады. Ойын орыс тіліндегі сөйлемдерді немесе өлеңдерді алып, ондағы бір «орыс» дыбысты қазақ тіліне ауыстырудан тұрады . Есіңізде болсын, ата-ана ретінде сіз баланы тәрбиелеуде маңызды рөл атқара аласыз. Оқу процесі әрдайым қызықты және табиғи болуы үшін оны бала кезінен бастап оқуды жақсы көруге үйрету керек және бұл сіздің қолыңызда. Айта кету керек, балаларыңыз қазақ тілін оқиды. Егер сіз балалармен үйде сөздерді қайталасаңыз, осылайша Сіз мемлекеттік тіл туралы біліміңізді жетілдіресіз.
АТА-АНАЛАРҒА ПСИХОЛОГТЫҢ КЕҢЕСТЕРІ
1. Балаларыңызды жетістік пен дәрежесі үшін емес, сол қалпында сөзсіз қабылдап жақсы көретіндігіңізді сездіртіңіз. 2. Қателескені үшін баланы кекетіп, бетінен алмаңыз, басқа балалармен оны салыстырмаңыз. 3. Баланың сұрақтарына жауап берген кезде шын және шыдамдылықпен жауап беріңіз. 4. Күнде балаңызбен жеке сөйлесуге уақыт бөліңіз. 5. Жас мөлшері әртүрлі адамдармен дұрыс қарым-қатынас жасауға үйретіңіз. 6. Баланың әрір жетістігі үшін мақтап отырыңыз. 7. Баланың қателік жіберуге құқығы бар екенін айтыңыз. 8. Балаңызға өтерік айтпаңыз, ол сізге кез – келген жаста еліктейді. 9. Шамадан тыс дөрекілікті, авторитарлықты. 10. Балаңызға сізге сенуге және оның кез – келген әректі туралы шындықты айтуға үйретіңіз. 11. Баланың хоббиіне құрметпен қараңыз. 12. Баланы әртүрлі жұмыс түрлеріне тартыңыз. 13. Балалардың алдында ұрыспаңыз. 14. Балаңыздың өзін – өзі бағалау деңгейін жоғаралытыңыз. 15. Баламен қарым – қатынаста әрқашан әдептілік сезімі болуы керек.Қымбатты ата-аналар!
Әр ұлттың балаларын екінші тілге үйрету, жаңа тілдік деңгейге қалыптастыру өте қиын. Сондықтан бүгіннен бастап біздің еліміз – Қазақстан Республикасының кішкентай азаматтарын тәрбиелеу басты міндетіміз. Бала тілді меңгеруді неғұрлым ертерек бастаса, соғұрлым оны жеңіл меңгереді.
Мектепке дейінгі балаларға қазақ тілін үйрену үшін, ересек адамдармен тығыз байланыста болу керек. Сондықтан да ересек адамдар тез арада баламен көлікте, көшеде, көпшілік жерлерде қазақша сөйлесуді ұйымдастыру керек. Таңертең, бала ұйқыдан тұрғанда былай деу керек:
– Қайырлы таң! Көңіл-күйің қалай? – деп сұрау керек. Балабақшаға барар кезде балаларға өз киетін киімдерін қазақша айтқызу керек, егер бала айта алмаса, ата-ана қазақша айтып, балаға қайталату керек.
Тамақ ішер кезінде ыдыстардың, тағамдардың атауын қазақша айтып, балаға қайталатып үйрету керек. Мысалы: қасық, шанышқы, нан, сүт, май, қант, ірімшік. Бала тамақ ішер алдында «Ас болсын!», «Ас дәмді болсын!» деп айтуды әдетке айландырған жөн.
Кешкілікте баламен бірге «Отбасы» тақырыбында ата, әже, әке, шеше, аға, іні сөздерін қолданьш, балабақша тақырыбында тәрбиеші, аспаз, ұл бала, қыз бала сөздерін қолданып, ойын ойнауға болады.
Отбасы жағдайында қазақ тілі бойынша білімдерін бекіту үшін біз мыналарды орындауға ақыл-кеңес береміз:
1. Қазақ тіліне тән дыбыстардың дұрыс айтылуына аса назар аудару.
2. Дыбыстарды дұрыс айтуды бекіту үшін, үйде сөздіктер (альбом, дәптер) бастауға болады, оған үйренген сөздерге, сөз тіркестеріне, жай сөйлемдерге қатысты суреттерді салып немесе жабыстырып отыруға болады
3. Қазақ тілінде дұрыс сөйлеуді дамыту үшін мынадай әртүрлі ойындар ойнауға болады:
• Сөздік «Қазақша айт», «Мынау кім? Мынау не?», «Аудармашы», «Ойланып, қазақша айт»;
• Үстел үсті-баспа ойындары «Бақшада», «Бауда», «Орманда», лотоның әртүрлері /ыдыс, үй жануарлары, киімдер Балабақшада үйренген ән, өлең, тақпақ, мақал-мәтел, жұмбақтар, жаңылтпаштарды жиі қайталап тұру.
Егер күніне «Мемлекеттік тіл минутын», қазақ тіл білгірлерінің кішкентай байқауын отбасында ұйымдастырып тұрсаңыз, өте жақсы болар еді.
Кеңесті дайындаған қазақ тілі мұғалімі: А.Е.Жакина